Z roku na rok zwiększa się świadomość ludzi na temat dobroczynnych właściwości mikroflory jelitowej. Wartość i znaczenie mikroorganizmów jelitowych docenili również naukowcy, liczne badania i publikacje naukowe pozwalają dowiedzieć się więcej o znaczeniu organizmów zamieszkujących jelito grube. Bacillus coagulans to nowoodkryta bakteria, która od 2011 roku może być dodawana do produktów spożywczych. Czym się charakteryzuje nowoodkryty mikroorganizm i jak wpływa na zdrowie?
Mikroflora jelitowa — dlaczego jest tak ważna?
Bakterie znajdujące się w końcowym odcinku układu pokarmowego, głównie w jelicie grubym, mają ogromne znaczenie dla zdrowia człowieka, wpływają również na jego samopoczucie i pomagają uporać się z nieprzyjemnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. W organizmie znajdują się niezliczone ilości różnych szczepów bakterii, a każdy człowiek posiada średnio około 1 kg mikroorganizmów! Bakterie jelitowe tworzą powłokę, która uszczelnia jelita, chroniąc organizm przed toksynami i produktami przemiany materii.
Zdrowa dieta przyczynia się do dużej różnorodności bakterii, co wpływa na lepsze trawienie, przyswajanie witamin i soli mineralnych oraz na samopoczucie. Większość neuroprzekaźników, czyli hormonów szczęścia, jest produkowana głównie w jelitach przy aktywnym udziale bakterii. To właśnie tam powstaje serotonina, czyli najważniejszy hormon szczęścia. Również w jelitach produkowane są witaminy z grupy B, których organizm potrzebuje praktycznie we wszystkich procesach. Witaminy wpływają na układ nerwowy, krwionośny, immunologiczny oraz na pracę mięśni i stawów.
Bacillus coagulans — krótka historia bakterii
Bacillus coagulans został opisany po raz pierwszy w 1915 roku. Jego obecność wykryto w skondensowanym mleku, które wybuchnęło w wyniku wytworzenia kwasu mlekowego przez bakterie. Z punktu widzenia mikrobiologii, ten mikroorganizm jest pałeczką Gram-dodatnią, tworzącą zarodniki, czyli endospory, które są w stanie przetrwać niekorzystne warunki środowiska. Bacillus coagulans wykazuje podobne właściwości co bakterie z rodzaju Lactobacillus. Najważniejszą różnicą między tymi dwoma rodzajami jest zdolność Bacillus coagulans do wytwarzania zarodników przetrwalnikowych. Bakterie z tego szczepu występują często pod nazwą Lactobacillus sporogenes.
Bakterie są bardzo żywotne, ze względu na wytwarzanie odpornych zarodników. To zjawisko zostało wykorzystane w produkcji suplementów diety. Szczep dobrze rośnie w przedziale temperatury od 35 do 50 stopni Celsjusza. Oznacza to, że ciało człowieka jest optymalnym miejscem do życia dla Bacillus coagulans. Odczyn środowiska, w którym bakterie mogą się rozmnażać to 5,5 do 6,2. Formy przetrwalnikowe są jednak odporne na bardzo niskie pH, jakie naturalnie panuje w żołądku (1,5 – 2,5).
Bakterie wytwarzające kwas mlekowy
Bakterie, które mają zdolność do wytwarzania kwasu mlekowego, są powszechnie stosowane w przemyśle spożywczym. Kwas mlekowy przyczynia się do lepszego trawienia oraz przyswajania składników pokarmowych w układzie trawienia. Co więcej, kwas ma zdolność obniżania pH środowiska, w którym się znajduje. Dzięki temu tworzy warunki niekorzystne dla patogenów, a korzystne dla trawienia i wchłaniania substancji odżywczych. Bakterie mające zdolność do wytwarzania kwasu mlekowego wchodzą również w naturalny skład mikroflory pochwy u kobiet. Bakterie kwasu mlekowego są powszechnie stosowane jako suplementy w leczeniu zwierząt gospodarskich.
Suplementy diety — znaczenie bakterii jelitowych w żywieniu człowieka
Bogata i różnorodna flora jelitowa to przepis na sukces. Bakterie chronią jelita przed toksynami, pomagają je neutralizować i usuwać z organizmu. Duża ilość bakterii to większa ilość wyprodukowanych witamin i neuroprzekaźników. Hormony szczęścia w organizmie człowieka:
- odpowiadają za poczucie relaksu,
- zapobiegają wystąpieniu depresji,
- obniżają poziom lęku,
- poprawiają jakość snu,
- mobilizują do działania.
Mikroflora jelitowa to również ochrona przed chorobami — jakość i skład bakterii jelitowych wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, zmniejsza procesy zapalne oraz wpływa na przyswajalność składników pokarmowych z pożywienia. W diecie człowieka powinny znajdować się także prebiotyki, czyli substancje, które służą do odżywiania pożytecznych bakterii. To głównie nietrawione przez człowieka włókno roślinne, czyli błonnik znajdujący się w warzywach i w owocach.
Suplementy z Bacillus coagulans
Preparaty probiotyczne, czyli zwierające żywe formy bakterii jelitowych, mogą być dobrym sprzymierzeńcem w przypadku niektórych dolegliwości. Zwykle probiotyki przyjmuje się podczas terapii antybiotykowej, nawet tej krótkotrwałej. Jednak niektóre suplementy diety warto włączyć do swojego życia, aby poprawić skład mikroflory jelitowej i jej funkcjonowanie.
Probiotyki w leczeniu dolegliwości układu pokarmowego
Bacillus coagulans w formie suplementu diety korzystnie działa u osób z nadwrażliwymi jelitami. Bakterie łagodzą nieprzyjemne dolegliwości od strony układu trawiennego:
- Zmniejszają wzdęcia,
- regulują trawienie,
- uszczelniają jelita,
- zmniejszają dolegliwości bólowe,
- pomagają zlikwidować biegunki.
Dzięki temu odzyskuje się dobre samopoczucie, komfort, a organizm jest dobrze odżywiony oraz nawodniony, co ma bardzo duże znaczenie dla osób z przewlekłymi problemami trawiennymi.
Przyswajanie składników pokarmowych
Mikroorganizmy, jakimi są bakterie Bacillus coagulans, tworzą wyjątkowo wytrzymałe endospory. Przetrwalniki są w stanie przetrwać ekstremalnie kwaśne środowisko żołądka. Co więcej, w takich warunkach bakterie nie mają żadnego problemu z namnażaniem się, dlatego aktywnie zasiedlają ściany jelita grubego. To właśnie w tym miejscu dochodzi do wchłaniania wielu składników pokarmowych, w tym soli mineralnych takich jak wapń, magnez oraz żelazo.
Ważną funkcją jelita grubego jest uczestniczenie w produkcji witamin. Bakterie znajdujące w końcowym odcinku układu pokarmowego produkują witaminę K, a także witaminy z grupy B (głównie B1, B2, B6 oraz B12). Zaburzanie wchłaniania witamin i soli mineralnych jest częstą dolegliwością u osób borykających się z problemami trawiennymi.
Obecność bakterii w przewodzie pokarmowym zwiększa dostępność aminokwasów pochodzących z białek roślinnych, czyli z grochu, soi lub soczewicy. Z tego względu probiotyk jest polecany osobom na dietach wegańskich i wegetariańskich, które nie spożywają białka zwierzęcego i mogą cierpieć na niedobory aminokwasów.
W walce o odporność
Sprawny układ odpornościowy jest w stanie obronić organizm przed atakiem wirusów, patogenicznych bakterii oraz grzybów. Duża ilość limfocytów i ich szybka reakcja pozwala aktywnie walczyć z infekcją. Badania wykazują, że Bacillus coagulans ma dużą zdolność do pobudzania układu immunologicznego do produkcji białek odpornościowych, które stoją na straży zdrowia podczas sezonu przeziębień.
Pożyteczne bakterie w jelicie grubym stanowią poważną konkurencję dla patogenicznych szczepów bakterii lub grzybów. Mikroflora jelitowa wytwarza szereg substancji, które niszczą patogeny w jelitach. Dzięki temu ograniczana jest ilość niebezpiecznych mikroorganizmów, które przyczyniają się do obniżenia odporności i pogorszenia funkcjonowania układu trawienia.
Wpływ probiotyków zawierających Bacillus coagulans na regenerację mięśni i bóle kostno-stawowe
Badania wykazały pozytywny wpływ suplementów z Bacillus coagulans na regenerację mięśni u osób aktywnych. Regularne spożywanie probiotyków zawierających ten szczep bakterii, zmniejszało również ból u osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Związane jest to prawdopodobnie z działaniem bakterii kwasu mlekowego, które zmniejszają stan zapalny w organizmie, również w obrębie stawów.
Niwelowanie stanu zapalnego zmniejsza postępowanie choroby reumatoidalnej oraz poprawia komfort życia. Regularna suplementacja obniża poziom bólu oraz przyspiesza odbudowę włókien mięśniowych u osób ćwiczących. Badania wykazują, że zażywanie bakterii probiotycznych zwiększa wydajność organizmu podczas treningów.
Przywracanie równowagi jelitowej, a patologiczne bakterie
Konkurencja między różnymi mikroorganizmami jest znanym zjawiskiem. Złe odżywianie, stres, choroby układu pokarmowego oraz przyjmowanie niektórych leków — te czynniki mogą osłabiać pożyteczną mikroflorę bakteryjną. Mała ilość dobroczynnych szczepów bakterii szybko prowadzi do rozwoju grzybów z rodzaju Candida oraz innych, niekorzystnych patogenów pogarszających kondycję organizmu. Na poprawę stanu mikroflory bakteryjnej wpływa:
- zmiana nawyków żywieniowych,
- suplementacja probiotykami,
- spożywanie prebiotyków, czyli substancji bogatych w błonnik.
Bacillus coagulans wykazuje dużą skuteczność w leczeniu wrzodów żołądka, czyli choroby wywoływanej przez Helicobacter pylori. Bacillus produkuje substancje, które działają hamująco na patologiczne bakterie, tym samym zapewniając sobie przewagę podczas kolonizacji układu pokarmowego.
Jak przyjmuje się probiotyki?
Probiotyki zwykle przepisywane są podczas terapii antybiotykami, zwłaszcza kiedy zachodzi konieczność długotrwałego przyjmowania tych leków. Takie działanie pozwala zmniejszyć negatywny wpływ substancji biobójczej, jaką jest antybiotyk, na mikroflorę jelit. Bacillus coagulans może być również przyjmowany w trakcie leczenia antybiotykami. Duża odporność bakterii na niekorzystne warunki oraz żywotność form przetrwalnikowych sprawia, że mikroflora jelit szybko przywracana jest do równowagi.
Probiotyki można przyjmować również podczas wystąpienia nieprzyjemnych dolegliwości ze strony układu trawiennego. Wpływają na:
- poprawę trawienia,
- wzmocnienie układu pokarmowego,
- pobudzenie układu immunologicznego,
- zmniejszenie stanu zapalnego w organizmie.
Suplementy mogą być połączeniem różnych szczepów bakterii lub mogą stanowić jednogatunkowe preparaty, które przyjmuje się doustnie. Preparaty z Bacillus coagulans są uważane za suplementy bezpieczne. Jeśli probiotyk jest przyjmowany jako kuracja wspomagająca do antybiotyków — należy zażywać go przynajmniej dwie godziny po antybiotyku. Dzięki temu suplementacja będzie wydajna.
Jak widać, rola bakterii probiotycznych w życiu człowieka jest nieoceniona. Warto zadbać o dobrostan swojego układu pokarmowego, zwracać uwagę na dietę i na jakość suplementów, po które się sięga.