Omega 9 jest znany również jako kwas oleinowy który wchodzi w skład lipidów tzn. tłuszczów i substancji tłuszczopodobnych. Kwas oleinowy jest przedstawicielem kwasów karboksylowych (tłuszczowych). Posiada dobrą rozpuszczalność w alkoholu, chloroformie i eterze, nierozpuszczalny w wodzie. Kwas oleinowy jest pozyskiwany z olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych. Aby zapewnić organizmowi niezbędną ilość, można codziennie jeść niewielką garść dyni, sezamu, słonecznika, migdałów i orzechów.
Czym jest kwas oleinowy – Omega-9?
Kwas oleinowy jest jednym z najważniejszych kwasów tłuszczowych, bez którego prawidłowy metabolizm w organizmie człowieka staje się niemożliwy. Kwas oleinowy o wzorze CH3(CH2)7CH, również CH(CH2)7COOH, nazywany przez chemików kwasem cis-9-oktadecenowym, jest bezbarwną lepką cieczą. Znajduje się w każdej roślinnej żywności i tłuszczach zwierzęcych, a w oliwie z oliwek stanowi nawet od 70% do 85% wszystkich substancji. Gdzie jest używany kwas oleinowy? Jego zastosowanie jest dość szerokie. Ze względu na swoje właściwości przeciwutleniające lubiany jest jako dodatek do kosmetyków – kremów, balsamów, mydeł.
Co trzeba wiedzieć o kwasie oleinowym?
Stosowanie kwasu oleinowego rozpoczęło się już w starożytności i w wielu dziedzinach życia: w malarstwie, gotowaniu, pielęgnacji ciała itp. Naturalnie technologie tamtych czasów nie pozwalały na uzyskanie wyjątkowo czystego produktu, ale, jak wspomniano, występuje w dużych ilościach w oliwie z oliwek. Ten ostatni stał się powszechnie znany, a wraz z nim kwas oleinowy. Stało się tak nie tylko ze względu na walory kulinarne oleju, ale także dlatego, że pełnił on rolę bazy do produkcji farb i perfum.
Kwas oleinowy jest niezbędnym jednonienasyconym kwasem tłuszczowym. Duża ilość tego kwasu dostaje się do organizmu wraz z pożywieniem – różnymi olejami i tłustymi rybami. Stanowi około 92% wszystkich cis-izomerów tłuszczów jednonienasyconych w naszej diecie (jeśli dieta jest uważana za zdrową). Kwas oleinowy jest również syntetyzowany w naszym organizmie z nasyconych kwasów tłuszczowych i częściowo z węglowodanów. Oliwa z oliwek jako najbardziej dostępna dla człowieka, zawiera dużą ilość tłuszczów jednonienasyconych omega-9, w tym kwas oleinowy.
Źródła kwasu oleinowego
- Oliwa z oliwek – 66,4%.
- Olej rzepakowy – 63,3%.
- Olej migdałowy – 67,2%.
- Olej sezamowy – 41,5%.
- Masło orzechowe – 71,1%.
- Olej słonecznikowy – 28%.
- Olej z otrębów ryżowych – 42,7%.
Kwas oleinowy Omega-9 ma następujące właściwości:
- Pełni funkcje energetyczne i plastyczne, czyli uwalnia energię podczas rozpadu i bierze udział w tworzeniu błon komórkowych organizmu oraz jest syntetyzowany w wątrobie poprzez specjalny enzym zwany oksygenazą. W przypadku, gdy w organizmie tego kwasu nie wystarcza, diametralnie zmienia się przepuszczalność błon komórkowych, co może prowadzić do ich osłabienia.
- Odgrywa kluczową rolę w odżywianiu, pomaga zwalczać cholesterol, insulinooporność, wzmacnia układ odpornościowy, a według ostatnich badań pomaga nawet kobietom zapobiegać rozwojowi raka piersi.
- Przyjmowanie kwasu oleinowego może odbywać się nie tylko wewnątrz z jedzeniem, ale także na zewnątrz. Na przykład jego sole mają dobroczynny wpływ na wiele delikatnych części ciała. Sam kwas oleinowy w czystej postaci może być stosowany na twarz i dłonie, ponieważ nawilża skórę, po takich zabiegach staje się ona bardziej miękka i delikatna.
Dlaczego warto korzystać z Omega-9 kwasu oleinowego? Jeśli z jakiegoś powodu brakuje kwasu oleinowego, organizm zastępuje go innymi kwasami tłuszczowymi, a wtedy przepuszczalność błon komórkowych zaczyna się drastycznie zmieniać, co oznacza, że zaburzony jest również metabolizm. Omega-9 są częściowo produkowane przez organizm samodzielnie, pozostałą część organizm pobiera z produktów ją zawierających.
Co robi Omega-9 – kwas oleinowy?
- Normalizuje poziom cukru we krwi, dzięki czemu możliwość zachowania na cukrzycę zmniejsza się.
- Zapobiega takim problemom zdrowotnym jak: udar mózgu, zakrzepica, zawał serca, miażdżyca.
- Zapewnia wzmocnioną obronę immunologiczną.
- Wspiera barierową funkcję skóry. Ogranicza podział komórek nowotworowych i przyczynia się do zatrzymania wilgoci w naskórku.
- Aktywuje syntezę witamin, neuroprzekaźników.
- Zapewnia wzmocnienie przepuszczalności błony na wnikanie substancji.
- Ogranicza nadpobudliwość co wpływa na zmniejszone ryzyko zachorowania na depresję lub łagodniejszy jej przebieg.
Rola kwasu omega-9
Fizjologiczna rola tłuszczów jest wieloaspektowa. łuszcze biorą udział w prawie wszystkich procesach metabolicznych. Są najważniejszym źródłem energii. Ponadto pełnią funkcję budulcową, są składnikami biologicznych błon komórkowych. Udowodniono, że spożywanie diety ubogiej w tłuszcze prowadzi do zmniejszenia odporności organizmu na infekcje. Tłuszcze są dostawcami tak niezastąpionych niezbędnych związków, jak wielonienasycone kwasy tłuszczowe, z których organizm syntetyzuje inne związki biologicznie czynne, biorące udział we wszystkich procesach życiowych.
Głównym kwasem Omega-9 w diecie człowieka jest kwas oleinowy. Duża ilość oliwy z oliwek wchodzi w skład diety śródziemnomorskiej, a wśród ludności stosującej taką dietę stosunkowo rzadko zdarzają się choroby stawów, choroby układu krążenia, przewodu pokarmowego i onkologiczne.
Główne kwasy Omega-9 reprezentowane są przez kwas oleinowy
W ludzkim organizmie jest to rodzaj tłuszczu zapasowego. W związku z tym organizm jest zwolniony z konieczności wykorzystywania własnych środków do odbudowy składu lipidowego spożywanego pokarmu. Kolejną funkcją jest tworzenie błon komórkowych. W przypadku zastąpienia triglicerydów innymi związkami z grupy jednonienasyconej przepuszczalność komórek gwałtownie spada. Ponadto zawarte w nim lipidy spowalniają proces peroksydacji tłuszczu w ludzkich magazynach i są dostawcą energii. W porównaniu z kwasami omega – 6 i 3 wykazuje obniżony stopień utlenienia. Dlatego idealnie nadaje się do smażenia i natłuszczania długotrwale przechowywanej żywności.
Korzyści z Omega 9
Kwas oleinowy należy do grupy Omega-9. Wszyscy słyszeli o tym z reklam kremów odmładzających. Jest wykorzystywany w medycynie jako przeciwutleniacz, pośrednio zaangażowany w syntezę kolagenu i elastyny. Pełne funkcjonowanie układu hormonalnego, pokarmowego i innych układów organizmu bez omega-9 jest wykluczone. Korzyści płynące z omega-9 są niezaprzeczalne, o czym świadczy szerokie spektrum zastosowań w medycynie. Trójglicerydy z tej grupy pomagają zwalczać cukrzycę i anoreksję, problemy ze skórą i stawami, sercem, płucami itp.
Kwas oleinowy w diecie śródziemnomorskiej
Oliwa z oliwek zawsze była uważana za ważny składnik diety śródziemnomorskiej. Wiele badań doprowadziło do ogólnego wniosku, że taka dieta może być uważana za jedną z najzdrowszych i przyczynia się do wielu korzyści zdrowotnych. Wiadomo, że promuje zdrowie serca, obniża ciśnienie krwi, zmniejsza otyłość i zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2. Kwas oleinowy w tej diecie odpowiada za niektóre korzyści zdrowotne, ale oliwa z oliwek zawiera wiele innych korzystnych składników (skwalen, alkohole fenolowe, witamina E), które również sprzyjają zdrowiu.
Kwas oleinowy bierze udział w różnych procesach ustrojowych powodując korzystne zmiany:
- Blokowanie wchłaniania cholesterolu z pokarmu w jelicie cienkim poprzez zmniejszenie produkcji receptorów cholesterolu i zmniejszenie produkcji białek transportujących cholesterol.
- Wzrost czynników chroniących serce (agregacja płytek krwi i czynniki hemostatyczne).
- Zwiększona produkcja białek powiązana ze zdrowiem naczyń krwionośnych.
- Pomoc komórkom odpornościowym – neutrofilom w wykrywaniu stanów zapalnych. Powoduje to szybszą odpowiedź immunologiczną i krótsze zmniejszenie stanu zapalnego, w tym bólu.
Kwas oleinowy przyczynia się również do pozytywnej regulacji neuroprzekaźników:
- Zwiększa stężenie GABA poza komórkami, co zwiększa siłę i aktywność transmisji nerwowej w mózgu.
- Konkuruje z hormonem serotoniny o receptory, co pomaga zredukować nadmiar serotoniny w jelitach.
- Hormon dopamina wytwarza produkty zawierające kwas oleinowy, które są niezbędne do stymulacji ruchu ciała.
- Kwas oleinowy jest niezbędny dla mózgu i układu nerwowego, będąc niezbędnym do tworzenia mieliny oraz wzrostu i naprawy komórek nerwowych.
Kwas oleinowy chroni przed rozwojem chorób serca
Liczni naukowcy badali styl życia mężczyzn i kobiet z basenu Morza Śródziemnego w porównaniu ze stylem życia mieszkańców północnej Europy, Stanów Zjednoczonych i Japonii. I był prawie jeden wniosek – diety bogate w jednonienasycone tłuszcze, w tym kwas oleinowy z oliwy z oliwek, przyczyniły się do zmniejszenia częstości występowania chorób serca.
Badanie, które objęło kraje rozwinięte, po raz pierwszy powiązało zwiększone spożycie tłuszczów nasyconych i wzrost całkowitego cholesterolu, a także choroby serca. Wiele dzisiejszych zaleceń dietetycznych opiera się na wynikach tego badania i zaleca się zwracanie uwagi na poziom cholesterolu jako jeden z najsilniejszych czynników ryzyka zgonu z powodu chorób serca. Ochronne działanie kwasu oleinowego przeciwko chorobom układu krążenia jest w dużej mierze związane ze spadkiem całkowitego cholesterolu we krwi, zwłaszcza „złego” cholesterolu LDL.
Kwas oleinowy obniża ciśnienie krwi
W badaniu osób z wysokim ciśnieniem krwi zauważono, że dieta bogata w tłuszcze jednonienasycone była w stanie obniżyć ciśnienie krwi. Warto zauważyć, że to obniżenie ciśnienia krwi było związane z równoczesnym zmniejszeniem zawartości tłuszczów nasyconych w diecie i wzrostem poziomu tlenku azotu z polifenoli oliwy z oliwek.
Kwas oleinowy Omega -9 zapobiega rozwojowi otyłości
Zdrowa dieta bogata w jednonienasycone tłuszcze może być najlepszym sposobem zapobiegania rozwojowi otyłości. Wiadomo, że dieta stosowana przez 28 dni jest w stanie zmniejszyć otyłość (obwód brzucha i talii), nawet u pacjentów z cukrzycą.
Kwas oleinowy poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego i zmniejsza stan zapalny
Kwas oleinowy jest składnikiem błon komórkowych i może bezpośrednio oddziaływać z komórkami układu odpornościowego, neutrofilami, które są odpowiedzialne za czas i intensywność stanu zapalnego w tkankach ciała. Część odpowiedzi zapalnej w organizmie wymaga wytworzenia reaktywnego tlenu przez neutrofile w miejscu zapalenia. Sprzyja to gojeniu. Jednak w obecności kwasu oleinowego reakcja ta ulega nasileniu, co przyczynia się do szybszego ustępowania stanu zapalnego, w tym do aktywniejszego uwalniania cytokin IL-1b. Neutrofile są również odpowiedzialne za identyfikację mikroorganizmów i organizowanie obrony przed nimi. W obecności kwasu oleinowego dochodzi do aktywniejszej obecności fagocytarnych neutrofili i skuteczniejszego niszczenia bakterii i drobnoustrojów.
Kwas oleinowy może pomóc w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów
Osobom u których zdiagnozowano reumatoidalne zapalenie stawów podawano suplement diety zawierający olej rybi (o wysokiej zawartości kwasów omega-3) i oliwę z oliwek (o wysokiej zawartości kwasu oleinowego). Po pewnym czasie wykazywali oni poprawę ruchomości stawów i zmniejszenie bólu w porównaniu z innymi osobami, które przyjmowali tylko olej rybny lub placebo z oleju sojowego.
Kwas oleinowy może łagodzić przewlekły ból
Kwas oleinowy blokuje receptor odpowiedzialny za wrażliwość na ból (kłucie, ciepło i swędzenie). Ta właściwość wskazuje na naturalny udział kwasu oleinowego w regulacji stanu zapalnego. Albumina i kwas oleinowy sprzyjają również rozwojowi nowych komórek nerwowych.
Kwas oleinowy jest ważny dla funkcjonowania mózgu
Kwas ten jest wytwarzany w organizmie podczas naprawy neuronów (dojrzałych aksonów) i odgrywa rolę w produkcji mieliny, przebiegu choroby i zmniejszaniu stanu zapalnego mózgu.
Omega-9 kwas oleinowy zmniejsza zaburzenia mózgu podczas starzenia
Spożywanie pokarmów bogatych w tłuszcze jednonienasycone było w stanie zmniejszyć uszkodzenia mózgu u osób w wieku powyżej 65 lat (badanie przeprowadzone na ponad 5000 osób). Jest prawdopodobne, że zmniejszenie uszkodzeń mózgu było związane z pozytywnym wpływem kwasu oleinowego na utrzymanie strukturalnej integralności neuronów.